Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang vừa ký Quyết định số 76/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình quốc gia bảo vệ và phát triển nguồn l??i th???y sản đến năm 2030 (Chương trình). Chương trình đã đưa ra các giải pháp thiết thực để b??o t??n, bảo vệ, tái tạo nguồn l??i th???y sản nhằm phục hồi và sử dụng hợp lý, hiệu quả nguồn l??i th???y sản và các hệ sinh thái thủy sinh...
B??o t??n, bảo vệ, tái tạo nguồn l??i th???y sản
Mục tiêu chung của Chương trình là b??o t??n, bảo vệ, tái tạo nguồn l??i th???y sản nhằm phục hồi và sử dụng hợp lý, hiệu quả nguồn l??i th???y sản và các hệ sinh thái thủy sinh; gắn hoạt động tuần tra, kiểm tra, kiểm soát, quản lý nguồn lợi thuỷ sản với hoạt động khai thác thủy sản bền vững, chống khai thác IUU.
Nâng cao nhận thức của cộng đồng và xã hội về b??o t??n, bảo vệ và phát triển nguồn l??i th???y sản góp phần phát triển thủy sản bền vững, giữ gìn tính đa dạng sinh học, giá trị tài nguyên sinh vật của Việt Nam; chủ động ứng phó có hiệu quả với biến đổi khí hậu và nước biển dâng; thúc đẩy tăng trưởng xanh, nâng cao đời sống và sinh kế cho người dân, bảo đảm quốc phòng, an ninh, chủ quyền quốc gia.
B??o t??n, bảo vệ, tái tạo nguồn l??i th???y sản
Mục tiêu chung của Chương trình là b??o t??n, bảo vệ, tái tạo nguồn l??i th???y sản nhằm phục hồi và sử dụng hợp lý, hiệu quả nguồn l??i th???y sản và các hệ sinh thái thủy sinh; gắn hoạt động tuần tra, kiểm tra, kiểm soát, quản lý nguồn lợi thuỷ sản với hoạt động khai thác thủy sản bền vững, chống khai thác IUU.
Nâng cao nhận thức của cộng đồng và xã hội về b??o t??n, bảo vệ và phát triển nguồn l??i th???y sản góp phần phát triển thủy sản bền vững, giữ gìn tính đa dạng sinh học, giá trị tài nguyên sinh vật của Việt Nam; chủ động ứng phó có hiệu quả với biến đổi khí hậu và nước biển dâng; thúc đẩy tăng trưởng xanh, nâng cao đời sống và sinh kế cho người dân, bảo đảm quốc phòng, an ninh, chủ quyền quốc gia.
Ảnh minh họa
Mục tiêu cụ thể đến năm 2030 hoàn thành kế hoạch điều tra, đánh giá đa dạng sinh học, nguồn l??i th???y sản và mô;i trường sống của các loài thuỷ sản ở biển Việt Nam bao gồm cả vùng biển sâu, các bãi cạn, gò đồi ngầm theo Luật Thuỷ sản; điều tra, đánh giá nghề cá thương phẩm hằng năm tại các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển.
100% các hồ tự nhiên, hồ chứa lớn và hệ thống sô;ng chính được điều tra, đánh giá nguồn lợi và mô;i trường sống của loài thủy sản. Trữ lượng nguồn l??i th???y sản ở biển phục hồi, tăng trên 5% so với kết quả điều tra, đánh giá nguồn l??i th???y sản giai đoạn 2016 - 2020.
100% các khu b??o t??n biển, khu vực cư trú nhân tạo cho loài thủy sản ở biển theo Quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thuỷ sản được hình thành, quản lý và hoạt động theo quy định của pháp luật thủy sản.
10% số lượng loài thủy sản trong Danh mục loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm được sinh sản nhân tạo, ương nuô;i thành cô;ng; 20% số lượng loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm được lập hồ sơ, giám sát, đánh giá.
100% các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tổ chức hoạt động thả tái tạo nguồn l??i th???y sản vào vùng nước tự nhiên hàng năm; 60% các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thực hiện đồng quản lý trong bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản gắn với xây dựng nô;ng thô;n mới, phát triển du lịch sinh thái.
Hệ thống cơ sở dữ liệu thành phần về bảo vệ và phát triển nguồn l??i th???y sản thuộc cơ sở dữ liệu quốc gia về thủy sản được nâng cấp, tích hợp, liên thô;ng giữa cơ quan quản lý cấp trung ương và địa phương theo hướng đồng bộ, thống nhất, phục vụ cô;ng tác quản lý.
Để đạt được các mục tiêu trên, Chương trình đề ra các giải pháp: Hoàn thiện cơ chế, chính sách; tuyên truyền, nâng cao nhận thức về bảo vệ và phát triển nguồn lợi thuỷ sản; nâng cao năng lực quản lý và phát triển nguồn nhân lực trong bảo vệ và phát triển nguồn l??i th???y sản; triển khai thực hiện đồng quản lý trong bảo vệ nguồn l??i th???y sản; khoa học cô;ng nghệ và hợp tác quốc tế.
Cần các giải pháp thiết thực
Việt Nam là quốc gia với đường bờ biển dài, nhiều vũng, vịnh kín gió và hàng triệu ha đất ngập nước, ao hồ, ruộng trũng… là tiềm năng lớn để thúc đẩy nghề nuô;i trồng thủy sản phát triển.
Trên thực tế, những năm qua diện tích, sản lượng nuô;i trồng thủy sản ở Việt Nam tăng nhanh và tạo ra nhiều sản phẩm tốt phục vụ tiêu dùng trong nước cũng như xuất khẩu.
Nghề nuô;i trồng thủy sản cũng đang góp phần nâng cao thu nhập và tạo nhiều việc làm cho nhân dân. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tổng sản lượng thủy sản năm 2023 đạt 9,3 triệu tấn, giá trị xuất khẩu thủy sản ước đạt khoảng 9,2 tỷ USD. Riêng lĩnh vực nuô;i trồng thủy sản với diện tích khoảng 1,3 triệu ha nuô;i nội địa và 9,5 triệu m³ lồng nuô;i biển, sản lượng hơn 5,4 triệu tấn.
Tuy nhiên, ở một số nơi, việc nuô;i trồng thủy sản còn nhỏ lẻ, phân tán cho nên khó kiểm soát mô;i trường, dịch bệnh.
Bên cạnh đó, Việt Nam chưa chủ động hoàn toàn được nguồn giống sạch bệnh và nguồn thức ăn cho nghề nuô;i trồng thủy sản; chi phí sản xuất ở mức cao dẫn đến giảm sức cạnh tranh khi xuất khẩu; kết cấu hạ tầng nuô;i ở một số nơi còn thiếu đồng bộ chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển...
Chương trình quốc gia bảo vệ và phát triển nguồn l??i th???y sản đến năm 2030 với những giải pháp thiết thực để b??o t??n, bảo vệ, tái tạo nguồn l??i th???y sản nhằm phục hồi và sử dụng hợp lý, hiệu quả nguồn l??i th???y sản và các hệ sinh thái thủy sinh.
Trên cơ sở đó, các giải pháp chính về hoàn thiện cơ chế, chính sách cần thực hiện như: Sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định pháp luật về quản lý, bảo vệ và phát triển nguồn l??i th???y sản; hoàn thiện và tổ chức thực hiện chính sách chuyển đổi nghề, đa dạng hóa sinh kế cho cộng đồng dân cư sống trong và chung quanh khu b??o t??n biển, cộng đồng ngư dân khai thác thủy sản tại vùng biển ven bờ; chính sách hỗ trợ ngư dân trong thời gian cấm khai thác thủy sản; chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề khai thác thủy sản ảnh hưởng lớn đến nguồn l??i th???y sản, mô;i trường, hệ sinh thái sang các nghề khai thác thủy sản thân thiện với mô;i trường hoặc chuyển ra ngoài lĩnh vực khai thác thủy sản.
Ðồng thời, cần xây dựng và ban hành các cơ chế, chính sách huy động và sử dụng có hiệu quả nguồn lực trong và ngoài nước trong cô;ng tác b??o t??n, bảo vệ, tái tạo và phát triển nguồn l??i th???y sản, phục hồi các hệ sinh thái thủy sinh; hỗ trợ thực hiện đồng quản lý trong bảo vệ nguồn l??i th???y sản; cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các lực lượng chức năng để thực hiện tốt kiểm tra, kiểm soát, phát hiện và xử lý hành vi vi phạm pháp luật trong các hoạt động thủy sản trên biển và trong vùng nội địa.
Ðể nâng cao năng lực quản lý và phát triển nguồn nhân lực trong bảo vệ và phát triển nguồn l??i th???y sản, cần kiện toàn hệ thống cơ quan quản lý nhà nước về thủy sản, lực lượng kiểm ngư từ trung ương đến địa phương, thanh tra chuyên ngành bảo đảm hiện đại, đồng bộ xây dựng đội ngũ cán bộ có năng lực chuyên mô;n cao; bố trí lực lượng kiểm ngư tại các khu b??o t??n biển nhằm thực hiện hiệu quả cô;ng tác b??o t??n đa dạng sinh học biển, quản lý nguồn l??i th???y sản; nâng cao hiệu quả cơ chế phối hợp giữa các lực lượng chức năng trong cô;ng tác thực thi pháp luật về khai thác và bảo vệ nguồn l??i th???y sản; thu hút nguồn lực quốc tế trong hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm, đào tạo phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao về bảo vệ và phát triển nguồn l??i th???y sản...
100% các hồ tự nhiên, hồ chứa lớn và hệ thống sô;ng chính được điều tra, đánh giá nguồn lợi và mô;i trường sống của loài thủy sản. Trữ lượng nguồn l??i th???y sản ở biển phục hồi, tăng trên 5% so với kết quả điều tra, đánh giá nguồn l??i th???y sản giai đoạn 2016 - 2020.
100% các khu b??o t??n biển, khu vực cư trú nhân tạo cho loài thủy sản ở biển theo Quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thuỷ sản được hình thành, quản lý và hoạt động theo quy định của pháp luật thủy sản.
10% số lượng loài thủy sản trong Danh mục loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm được sinh sản nhân tạo, ương nuô;i thành cô;ng; 20% số lượng loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm được lập hồ sơ, giám sát, đánh giá.
100% các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tổ chức hoạt động thả tái tạo nguồn l??i th???y sản vào vùng nước tự nhiên hàng năm; 60% các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thực hiện đồng quản lý trong bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản gắn với xây dựng nô;ng thô;n mới, phát triển du lịch sinh thái.
Hệ thống cơ sở dữ liệu thành phần về bảo vệ và phát triển nguồn l??i th???y sản thuộc cơ sở dữ liệu quốc gia về thủy sản được nâng cấp, tích hợp, liên thô;ng giữa cơ quan quản lý cấp trung ương và địa phương theo hướng đồng bộ, thống nhất, phục vụ cô;ng tác quản lý.
Để đạt được các mục tiêu trên, Chương trình đề ra các giải pháp: Hoàn thiện cơ chế, chính sách; tuyên truyền, nâng cao nhận thức về bảo vệ và phát triển nguồn lợi thuỷ sản; nâng cao năng lực quản lý và phát triển nguồn nhân lực trong bảo vệ và phát triển nguồn l??i th???y sản; triển khai thực hiện đồng quản lý trong bảo vệ nguồn l??i th???y sản; khoa học cô;ng nghệ và hợp tác quốc tế.
Cần các giải pháp thiết thực
Việt Nam là quốc gia với đường bờ biển dài, nhiều vũng, vịnh kín gió và hàng triệu ha đất ngập nước, ao hồ, ruộng trũng… là tiềm năng lớn để thúc đẩy nghề nuô;i trồng thủy sản phát triển.
Trên thực tế, những năm qua diện tích, sản lượng nuô;i trồng thủy sản ở Việt Nam tăng nhanh và tạo ra nhiều sản phẩm tốt phục vụ tiêu dùng trong nước cũng như xuất khẩu.
Nghề nuô;i trồng thủy sản cũng đang góp phần nâng cao thu nhập và tạo nhiều việc làm cho nhân dân. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tổng sản lượng thủy sản năm 2023 đạt 9,3 triệu tấn, giá trị xuất khẩu thủy sản ước đạt khoảng 9,2 tỷ USD. Riêng lĩnh vực nuô;i trồng thủy sản với diện tích khoảng 1,3 triệu ha nuô;i nội địa và 9,5 triệu m³ lồng nuô;i biển, sản lượng hơn 5,4 triệu tấn.
Tuy nhiên, ở một số nơi, việc nuô;i trồng thủy sản còn nhỏ lẻ, phân tán cho nên khó kiểm soát mô;i trường, dịch bệnh.
Bên cạnh đó, Việt Nam chưa chủ động hoàn toàn được nguồn giống sạch bệnh và nguồn thức ăn cho nghề nuô;i trồng thủy sản; chi phí sản xuất ở mức cao dẫn đến giảm sức cạnh tranh khi xuất khẩu; kết cấu hạ tầng nuô;i ở một số nơi còn thiếu đồng bộ chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển...
Chương trình quốc gia bảo vệ và phát triển nguồn l??i th???y sản đến năm 2030 với những giải pháp thiết thực để b??o t??n, bảo vệ, tái tạo nguồn l??i th???y sản nhằm phục hồi và sử dụng hợp lý, hiệu quả nguồn l??i th???y sản và các hệ sinh thái thủy sinh.
Trên cơ sở đó, các giải pháp chính về hoàn thiện cơ chế, chính sách cần thực hiện như: Sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định pháp luật về quản lý, bảo vệ và phát triển nguồn l??i th???y sản; hoàn thiện và tổ chức thực hiện chính sách chuyển đổi nghề, đa dạng hóa sinh kế cho cộng đồng dân cư sống trong và chung quanh khu b??o t??n biển, cộng đồng ngư dân khai thác thủy sản tại vùng biển ven bờ; chính sách hỗ trợ ngư dân trong thời gian cấm khai thác thủy sản; chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề khai thác thủy sản ảnh hưởng lớn đến nguồn l??i th???y sản, mô;i trường, hệ sinh thái sang các nghề khai thác thủy sản thân thiện với mô;i trường hoặc chuyển ra ngoài lĩnh vực khai thác thủy sản.
Ðồng thời, cần xây dựng và ban hành các cơ chế, chính sách huy động và sử dụng có hiệu quả nguồn lực trong và ngoài nước trong cô;ng tác b??o t??n, bảo vệ, tái tạo và phát triển nguồn l??i th???y sản, phục hồi các hệ sinh thái thủy sinh; hỗ trợ thực hiện đồng quản lý trong bảo vệ nguồn l??i th???y sản; cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các lực lượng chức năng để thực hiện tốt kiểm tra, kiểm soát, phát hiện và xử lý hành vi vi phạm pháp luật trong các hoạt động thủy sản trên biển và trong vùng nội địa.
Ðể nâng cao năng lực quản lý và phát triển nguồn nhân lực trong bảo vệ và phát triển nguồn l??i th???y sản, cần kiện toàn hệ thống cơ quan quản lý nhà nước về thủy sản, lực lượng kiểm ngư từ trung ương đến địa phương, thanh tra chuyên ngành bảo đảm hiện đại, đồng bộ xây dựng đội ngũ cán bộ có năng lực chuyên mô;n cao; bố trí lực lượng kiểm ngư tại các khu b??o t??n biển nhằm thực hiện hiệu quả cô;ng tác b??o t??n đa dạng sinh học biển, quản lý nguồn l??i th???y sản; nâng cao hiệu quả cơ chế phối hợp giữa các lực lượng chức năng trong cô;ng tác thực thi pháp luật về khai thác và bảo vệ nguồn l??i th???y sản; thu hút nguồn lực quốc tế trong hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm, đào tạo phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao về bảo vệ và phát triển nguồn l??i th???y sản...
PV